FrankNu helpt wetenschappers, studenten startende scitech-bedrijven en andere kenniswerkers om hun expertise over te brengen middels trainingen, advies en coaching

Zeven communicatietips

Frame je boodschap met behulp van de ‘message box’

De message box, ofwel boodschappenbox, is ontwikkeld door de Amerikaanse organisatie COMPASS, die wetenschappers helpt hun onderzoek beter over te brengen aan de samenleving.

Het werkboek met instructies voor het invullen en gebruiken van de boodschappenbox kan gratis worden gedownload van de COMPASS-website. In het kort werkt de boodschappenbox als volgt:

  • Beslis voor welke doelgroep je de boodschappenbox gaat invullen,
  • Welk onderwerp of thema wil je communiceren naar die doelgroep (Issue),
  • Welke specifieke problemen binnen het thema wil je aan de orde stellen (Problems),
  • Waarom zou je doelgroep dit belangrijk moeten vinden (So What),
  • Welke oplossingen zie je voor de problemen (Solutions),
  • Welke voordelen zullen er zijn als je oplossingen worden geïmplementeerd (Voordelen).

Wanneer voltooid, biedt de boodschappenbox een basis voor het formuleren van een consistente boodschap aan je doelgroep.

Relaties

Wat is de context van je boodschap en wat betekent die voor je doelgroep? Veel mensen, instellingen en bedrijven hebben de neiging om hun eigen boodschap te willen zenden, terwijl het vaak effectiever is om interactie te zoeken met degenen die je wilt bereiken. Niet “Wij doen geweldig onderzoek. Het is maar dat u het weet.” Maar “We doen fantastisch onderzoek. Wij gaan een probleem in uw leven oplossen. Kom met ons praten, of nog beter: help ons nog beter onderzoek te doen.”

Denk niet alleen na over je eigen boodschap, maar ook over waarom je doelgroep er naar zou moeten luisteren. What’s in it for them?

Aandacht

Je vergroot de aandacht van je publiek als je een verhaal vertelt. Bijvoorbeeld met een ‘En, Maar, Daarom‘ structuur. Randy Olson is een mariene bioloog die filmmaker is geworden. In 2015 schreef hij het boek Houston, We Have a Narrative: Why Science Needs Story. Hij pleit voor het gebruik van het dramatische schema And, But, Therefore, om een wetenschappelijke tekst spannend en prettig leesbaar te maken. Natuurlijk werkt het ook voor niet-wetenschappelijke teksten. In de recensie van het boek op de website van SciComNL vind je voorbeelden.

Nieuws eerst

Het leidende principe van journalistiek is het vinden van antwoorden op de vragen wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Gecombineerd met het ‘wow’ of ‘goh’ moment. Begin teksten niet met een uitgebreide inleiding, maar formuleer to-the-point en beantwoord zo veel mogelijk van de 5 w’s en zo snel mogelijk, zodat de lezer kan bepalen of het de moeite waard is de rest van de tekst te lezen.

Je kunt de vijf w’s zelfs gebruiken om een goede inhoudelijke strategie te bepalen.

Koers

Bepaal je doel, doelgroep, boodschap en communicatiemiddelen. Dit zijn de vier basisingrediënten voor elke communicatiestrategie, het is de basis van communicatie. Zonder antwoorden op deze vragen, kunt u niet beginnen. 

  • Doel: wat wil je bereiken met je communicatie?
  • Doelgroep: wie wil je precies bereiken? Het woord “precies” geeft al aan dat “het grote publiek” geen zinvol antwoord is op deze vraag.
  • Boodschap: wat wil je hen precies vertellen en hoe zullen zij baat hebben bij deze boodschap?
  • Communicatiemiddelen: welk middel (sociale media, persbericht, infographic, opiniestuk, workshop, rondleiding, persoonlijke ontmoeting) kun je het beste gebruiken?

No-no

Jargon of nietszeggende clichés kun je beter niet gebruiken. Een voorbeeld van een cliché is “In ons bedrijf staan service en kwaliteit hoog in het vaandel”. Ik denk niet dat er een bedrijf in de wereld is dat service en kwaliteit niet hoog in het vaandel heeft staan. Wat maakt jou onderscheidend?

Elk vakgebied heeft zijn eigen termen, jargon. Het gebruik van deze termen is niet per se slecht, maar bedenk wel of de ontvanger van je boodschap bekend is met de termen. Zo niet, leg dan uit wat ze betekenen.

Uitbeelden

Je maakt een verhaal levendiger door het visueel te maken of door metaforen te gebruiken. Het is een cliché en daarom niet minder waar: een beeld kan meer zeggen dan duizend woorden.

Het gebruik van metaforen in de wetenschap is al eeuwen oud. Galileo, Descartes, Boyle en Newton stelden zich de wereld voor als een voorspelbare machine. Darwin en Einstein beschouwden metaforen zelfs als essentieel voor de ontwikkeling van wetenschappelijke ideeën. De hersenen kunnen worden voorgesteld als een computer. Het atoom en de elektronen die eromheen cirkelen kunnen worden voorgesteld als ons zonnestelsel. Elektriciteit is als water: stroom vloeit als water, spanning is de druk op dat water en weerstand is de dikte van de pijp waar het doorheen stroomt.

Kortom, help je publiek jouw boodschap beter te begrijpen door hun verbeeldingsvermogen aan te spreken. 

Tips op de FrankNu blog

Goed communiceren begint met luisteren

Goed communiceren begint met luisteren

Waar ik anders over ben gaan denken, vroeg de website Beste ID mij en 76 andere wetenschappers, bestuurders, filosofen, journalisten en andere denkers. Dat is dat goede communicatie vooral over luisteren gaat. En daarmee dat sommige wetenschappers in ieder geval deels zelf verantwoordelijk zijn voor de groeiende kloof tussen wetenschap en de praktisch opgeleiden in de maatschappij.

Lees meer
“Als je kunt praten, kun je ook communiceren”

“Als je kunt praten, kun je ook communiceren”

De leden van de vereniging SciComNL hebben laten weten wat zij belangrijk vinden voor het nieuw op te richten Nationaal Centrum voor Wetenschapscommunicatie. Vooral kennisontwikkeling en kennisdeling zijn wat mij betreft essentiële functies van een dergelijke instantie.

Lees meer
Politiek én media: focus je op de inhoud

Politiek én media: focus je op de inhoud

Het is te hopen dat de vers aangetreden ministers en staatssecretarissen in Nederland zich minder druk maken om de beeldvorming dan om de inhoud van hun werk. Maar ik hoop dat ook de media in dit proces hun verantwoordelijkheid zullen nemen.

Lees meer
Experts in actie: van megafoon tot megachat

Experts in actie: van megafoon tot megachat

Deskundigen gebruiken vaak hun megafoon om informatie te verspreiden onder hun publiek. Een recente wetenschappelijke studie moedigt hen aan om eerder een dialoog aan te gaan en hun publiek niet alleen te onderrichten, maar ook van hen te leren. Met andere woorden, deskundigen zouden hun perspectivische flexibiliteit moeten vergroten. Want wetenschapscommunicatie is de sociale conversatie rond wetenschap.

Lees meer
Science Communication – an introduction

Science Communication – an introduction

Het nieuwe academische leerboek Science Communication – an introduction, is een uitstekende studiegids voor zowel studenten als professionals op het gebied van wetenschapscommunicatie. Een van de redenen waarom ik enthousiast ben over de release ervan is dat het een hoofdstuk over wetenschapsjournalistiek bevat dat Mark Bos en ik schreven, en dat een overzicht op hoog niveau geeft van het veld en de uitdagingen waarmee het wordt geconfronteerd.

Lees meer
1.0 plus 2.0 is 3.0

1.0 plus 2.0 is 3.0

Wat kun je morgen doen om toekomstige generaties in contact te brengen met de wetenschap van vandaag?

Lees meer