“Als je kunt praten, kun je ook communiceren”

Geschreven door Frank Nuijens



21 september 2022

De leden van de vereniging SciComNL hebben laten weten wat zij belangrijk vinden voor het nieuw op te richten Nationaal Centrum voor Wetenschapscommunicatie. Vooral kennisontwikkeling en kennisdeling zijn wat mij betreft essentiële functies van een dergelijke instantie.

Wat een mooie wensenlijst is het geworden, de inventarisatie van SciComNL onder haar leden wat men denkt over de invulling van het Nationaal Centrum voor Wetenschapscommunicatie. Allemaal belangrijke punten. Wat mij betreft is nummer 2, stimuleer open kennisontwikkeling én kennnisdeling binnen de wetenschapscommunicatie, de kern en zou die eigelijk op de eerste plaats moeten staan (waarbij de huidige nummer 1 onder 2 te scharen valt, want die kennis moet met de volle breedte van het vakgebied worden gedeeld). 

Vooral het bieden van opleidingen zou een belangrijke functie van het nationale centrum moeten zijn. Want waar veel te winnen valt is het versterken van de professionaliteit van de beoefenaars van wetenschapscommunicatie. Soms lijkt de gedachte te zijn dat als je kunt praten, je ook wel kunt communiceren. Maar communicatie is een wetenschap, met modellen en theorie en handvatten die kunnen zorgen dat jouw interventies de impact hebben die je als doel gedefinieerd hebt. Zonder die basiskennis ben je niet alleen minder effectief, maar kan je zelfs schade berokkenen (denk aan het ‘deficit model’ denken dat nog steeds wijdverbreid is). 

Er valt zoveel interessants te leren over het vak. Communiceren zou minder over het zenden van informatie moeten gaan. Het moet vooral gaan over impact hebben bij de gewenste doelgroep, bijvoorbeeld via gedragsbeïnvloeding. En communiceren gaat over luisteren. Luisteren om te leren (zoals Hilke Van Bergen het mooi formuleerde in de podcast van Van der Hilst Communicatie). 

Gesproken over kennisontwikkeling, er wordt natuurlijk veel onderzoek gedaan naar wetenschapscommunicatie en het is moeilijk die nieuwe kennis goed bij te houden. Daarom een tip. Mocht je het Duits machtig zijn of weten hoe je een vertaalservice moet gebruiken, dan vind je op de website Wissenschaftskommunikation iedere maand een blog met samenvattingen van scicomm onderzoek dat relevant is voor de praktijk (de blogs heten Kurz vorgestellt). Met dank aan de collega’s van ons grote voorbeeld Wissenschaft im Dialog.

Misschien vind je ook interessant…

Goed communiceren begint met luisteren

Goed communiceren begint met luisteren

Waar ik anders over ben gaan denken, vroeg de website Beste ID mij en 76 andere wetenschappers, bestuurders, filosofen, journalisten en andere denkers. Dat is dat goede communicatie vooral over luisteren gaat. En daarmee dat sommige wetenschappers in ieder geval deels zelf verantwoordelijk zijn voor de groeiende kloof tussen wetenschap en de praktisch opgeleiden in de maatschappij.

Politiek én media: focus je op de inhoud

Politiek én media: focus je op de inhoud

Het is te hopen dat de vers aangetreden ministers en staatssecretarissen in Nederland zich minder druk maken om de beeldvorming dan om de inhoud van hun werk. Maar ik hoop dat ook de media in dit proces hun verantwoordelijkheid zullen nemen.

Experts in actie: van megafoon tot megachat

Experts in actie: van megafoon tot megachat

Deskundigen gebruiken vaak hun megafoon om informatie te verspreiden onder hun publiek. Een recente wetenschappelijke studie moedigt hen aan om eerder een dialoog aan te gaan en hun publiek niet alleen te onderrichten, maar ook van hen te leren. Met andere woorden, deskundigen zouden hun perspectivische flexibiliteit moeten vergroten. Want wetenschapscommunicatie is de sociale conversatie rond wetenschap.